ŞEHİRLER İNSANSIZ İNSAN GAMSIZ OLUR MU?
I
İnsanın yazısız kuralları bir araya getirerek, yaşamını düzenlediği şehir, birden çok yerleşim alanının mahalle-semt birleşiminden oluşan, zaman içinde yakından uzağa doğru ilçelerle bağlı köyleri kapsar.
Şehrin mimarîsi, coğrafî ve fizikî şartlara göre şekil kazanır.
Toplu yaşam şartlarının gerektiği alt ve üst yapı donanımı, şehrin idarî yönetimince hazır duruma getirilir.
II
Değişik meslek oluşumları, üretim alanları belli yerlerde kümelenir.
Her meslek oluşumunun bağlı olduğu teşkilatlar vücuda getirilir.
Eğitim ve öğretim için meslekler dahil olmak üzere okullar oluşturulur. Her okulun kuruluş gayesi farklılık arz eder.
Ekonominin canlılığını gösteren iş yerleri, hanlar genellikle ibadethanelerin, merkezî, ulaşımın kesiştiği, alış-verişin yoğun olduğu noktalarda hissedilir.
Şehrin sebze ve meyve üretiminin olduğu alanlar özenle sahiplenilir.
Ürünler, belirli mekânlar tahsis edilerek halkın ihtiyacına sunulur.
Halı-kilim, mutfak aracı-gereci, giyim-kuşam malzemesi olmak üzere her ihtiyacın karşılandığı pazarlar-çarşılar vardır.
Dahası şehri "şehir"kılan kütüphaneler, olmazsa olmazlardandır.
Kimi vâkıfların ihtiyaç sahipleri için bilâ-bedel yaptığı hizmetler vardır.
Sohbet edilen mekânlarda yaşlılar, tecrübelerini anlatır, orta-genç kuşaklar dinler, konuşmalardan ders alır.
III
Her evin önü temiz, sokaklar pâk, caddeler muntazam olur.
Komşunun derdiyle dertlenme, hastayı görme, vefat edenin başsağlığına gitme, bayramlarda ziyaret, nişanda-düğünde bir arada bulunma, sevinci dışa vurma hem şehirde hem ilçelerde hem köylerde olması gerekendir.
Köyden, ilçeden gelen şehirde misafir edilir, diğer şehirlerden gelenlere özen-itina gösterilir, "Misafir, rızka bereket verir." düşüncesiyle hareket edilir.
IV
Şehirde, ilçede, köylerde dara düşen olursa, omuzlanır, düzlüğe çıkmasına destek verilir.
Her meslek teşekkülü, kendi içinde yardımlaşma sandıkları kurar, sakatlanan, yaşlanan, iş göremez hale gelene ve âilesine bakar.
Dahası şehir için, ilçeler için, köyler için söylenecek çok husus vardır.
Biz bir cümleyle özetleyebilecek ahvâli uzatmayalım.
Belirttiklerimizi herkes biliyor, doğrusu.
Meramımız nedir, bu yazıyla?
Şehirler insansız olur mu?
İnsan olan gamsız yaşar mı?
Günümüzde şehirler insansız kalırken, insan gamsız yaşıyorsa ne demeli?
V
Gazze'de yazdıklarımızın hiç biri kalmadı.