Avrupa frene bastı, Türkiye gaza bastı

Avrupa’da otomotiv sektörü haziran ayında soğuk duş etkisi yaratan verilerle karşı karşıya kaldı. Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği’nin (ACEA) yayımladığı son rapora göre, Avrupa Birliği ülkelerinde otomobil satışları geçen yılın aynı dönemine göre %7,3 oranında düşüş gösterdi. Bu daralma yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda yapısal bir dönüşümün de habercisi.

2020 sonrası otomotiv sektörü bir toparlanma sürecine girse de, çip krizi, tedarik zinciri bozulmaları ve tüketici tercihlerindeki değişim bu süreci yavaşlatıyor. ACEA’nın verilerine göre, haziran ayında Avrupa’da toplam yeni otomobil satışları 1,24 milyon adette kaldı. Geçen yıl aynı dönemde bu rakam 1,3 milyon seviyesindeydi.

Marka bazında bakıldığında; Volkswagen %6,1, Stellantis %12,3 ve Hyundai %8,7 oranında kayıp yaşarken, Tesla %22,9’luk bir düşüşle dikkat çekti. Tesla’nın pazar payı %3,4’ten %2,8’e geriledi. Bu düşüş, elektrikli araç pazarının rekabetle doygunlaşmaya başladığını da gösteriyor.

Ancak karamsar tabloya rağmen bir alan parlıyor: elektrikli araçlar. Haziran ayında Avrupa Birliği’nde satılan her 10 araçtan 6’sı elektrikliydi. BEV (batarya elektrikli), HEV (hibrit elektrikli) ve PHEV (şarj edilebilir hibrit) modellerin satışları sırasıyla %7,8, %41,6 ve %6,1 oranında arttı. Bu veriler, otomotivde yeşil dönüşümün artık sadece bir trend değil, sektörün ana akımı haline geldiğini net biçimde ortaya koyuyor.

Avrupa’nın aksine Türkiye’de otomotiv sektörü 2025 Haziran ayında adeta patlama yaşadı. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı %11,6 oranında büyürken, otomobil satışları son 10 yılın haziran ayı ortalamalarına göre %45,3 artış gösterdi. Kur ve faiz baskılarına rağmen bu büyüme oldukça dikkat çekici.

Bu Farklılık Nasıl Açıklanabilir?

Türkiye’deki büyümenin birkaç nedeni var:

1. Erken talep etkisi: Yüksek enflasyon beklentisi ve faizlerdeki yükselme eğilimi, tüketicileri araç alımına yöneltti.
2. Vergi avantajları ve kampanyalar: Yerli üreticilerin ÖTV matrah düzenlemeleriyle sunduğu fiyat avantajları pazarı destekledi.
3. Elektrikli araç teşvikleri: Togg başta olmak üzere, yerli elektrikli araçların pazarda görünürlüğü arttı.

Buna karşın Avrupa’da tüketiciler, özellikle Almanya ve Fransa gibi büyük ekonomilerde, ekonomik belirsizlik ve enerji dönüşümü kaynaklı fiyat artışları nedeniyle daha temkinli davranıyor.

Avrupa’daki daralma sadece konjonktürel değil, yapısal. Üretim maliyetlerinin artması, Çinli elektrikli araç üreticilerinin agresif girişi ve AB’nin çevreci regulasyonları firmaları zor durumda bırakıyor. Türkiye’nin kısa vadeli büyümesi cazip görünse de, uzun vadede teknolojik dönüşüm konusunda daha fazla adım atması şart.