Cumhuriyet’in ilanının 102. yıl dönümünde tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı’dan çok özel bir paylaşım geldi. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu ruhunu ve temel ilkelerini yansıtan 29 Ekim 1923 tarihli orijinal ilan belgesi, Ortaylı tarafından sosyal medyada yayımlandı. Belgede yer alan ifadeler, bir asır sonra bile Türkiye'nin yönetim anlayışını ve temel duruşunu güçlü bir şekilde hatırlattı.
“Şekl-i hükümet Cumhuriyettir” vurgusu gündem oldu
Ortaylı'nın paylaştığı Osmanlıca belge, dönemin resmî dil yapısını taşırken, en dikkat çekici kısım ise “Türkiye Devleti’nin şekli hükümeti Cumhuriyettir” ifadesi oldu. Bu cümleyle birlikte, halk egemenliğine dayalı yönetim sisteminin resmen ilan edildiği belge yeniden gündeme taşındı. Ortaylı’nın paylaşımı kısa sürede binlerce etkileşim alarak sosyal medyada en çok konuşulanlar arasına girdi.
Tarihi belge ne söylüyor? İlber Ortaylı açıkladı
Prof. Dr. İlber Ortaylı, belgeyle birlikte kısa bir çeviri ve yorum da paylaştı. Belgede geçen tam ifade şu şekilde yer aldı:
"Hâkimiyet, bilâ kayd ü şart milletindir. İdare usulü, halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına müstenittir. Türkiye Devleti'nin şekli hükümeti Cumhuriyettir."
Bu cümlelerin her biri, Türkiye’nin siyasi bağımsızlığını ve halk egemenliğini temel alan bir yönetim modeline geçtiğini belgeliyor.
Belge neden şimdi gündeme geldi?
Tarihçiler, bu tür belgelerin dönemin ruhunu ve değerlerini anlamak için çok kıymetli olduğunu vurguluyor. Cumhuriyetin 100. yılı kutlamalarının ardından, 102. yılın da yeni bir farkındalık süreciyle geçirilmesi beklenirken, Ortaylı’nın bu paylaşımı adeta bir “hafıza tazeleme” işlevi gördü.
Ortaylı'nın özellikle genç kuşağa yönelik mesajlar verdiği bu tarz paylaşımlar, Cumhuriyet fikrinin toplumsal hafızadaki yerini güçlendirmeye devam ediyor.
Sosyal medya yıkıldı: “Bu belge ders kitaplarında olmalı”
İlber Ortaylı’nın paylaşımı sonrası çok sayıda kullanıcı, bu belgenin her okulda gösterilmesi gerektiğini ve gençlerin Cumhuriyet'in ne zorluklarla kurulduğunu anlaması için önemli bir araç olduğunu belirtti.
Bazı kullanıcı yorumları şu şekildeydi:
“Bu satırlar sadece tarih değil, karakter meselesi.”
“Atatürk’ün Cumhuriyet vizyonu işte bu belgede saklı.”
“Keşke her 29 Ekim’de bu belge tüm kanallarda yayınlansa.”
İlber Ortaylı, yıllardır Türkiye’nin modernleşme sürecine dair yaptığı yorumlarla geniş kitlelerce takip edilen bir isim. Bu paylaşımı da sadece bir tarihî belge sunmakla kalmadı; aynı zamanda Cumhuriyet fikrinin neden kıymetli olduğunu hatırlatma niteliği taşıdı.
