Son aylarda yolu İstanbul’un kuzeyine, Arnavutköy ve Başakşehir çevresine düşenlerin dikkatinden kaçmayan hareketlilik, kentin en büyük dönüşüm hamlelerinden birinin sahada vücut bulmuş hali. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın verdiği bilgilere göre bölgede yükselen konut alanları, Türkiye genelinde başlatılan ve cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut hamlesi olarak tanımlanan 250 bin konutluk projenin İstanbul ayağını oluşturuyor. Bu kapsamda, kentin deprem riski altında yaşayan dar gelirli kesimleri için 50 bin konut inşa edilmesi hedefleniyor.
İstanbul’daki projelerde kura süreci tamamlanan konut sayısı 28 bin 340. Sazlıbosna ve Kayabaşı’nda konumlanan bu konutlara ilgi ise rekor düzeyde: 3 milyon İstanbullu başvuru yaptı, kuralar çekildi ve başvuru bedelleri yatırıldı. 2+1 ve 3+1 olarak planlanan dairelerin satış fiyatları 1 milyon 898 bin liradan başlıyor ve 3 milyon 665 bin liraya kadar çıkıyor.
Bakanlık, özellikle Sazlıdere bölgesiyle ilgili tartışmalar üzerine yaptığı açıklamada, inşa edilen projelerin “Kanal İstanbul ile uzaktan yakından ilgisi olmadığını” vurguluyor. Açıklamada, “Bu projede yapılacak konutlar iddia edildiği gibi lüks değil, sosyal konuttur. Bu proje ile ilgili atılan her adım yürürlükteki imar planlarına göre atılmış ve atılmakta, imar planları da ilgili kurum ve kuruluşların tüm görüşleri alınarak yapılmıştır” denildi. Ayrıca bakanlık, tüm konutlar için yapı ruhsatlarının alındığını da belirtiyor. Buna karşın projelerin, kamuoyunda “Kanal İstanbul Projesi” olarak anılan Yenişehir Rezerv Yapı Alanı içinde yer alması tartışmayı canlı tutuyor.
Yenişehir Rezerv Yapı Alanı’nın hikâyesi 8 Eylül 2012’de bölgenin kentsel rezerv alanı ilan edilmesiyle başladı. Kanal İstanbul’un bugün açıklanan güzergâhı da bu sınırlar içinde yer alıyordu. Proje uzun bir süre gündemden düşmüş görünürken, Şubat 2018’de hazırlanan ÇED başvuru dosyasının bakanlığa sunulması ile yeniden tartışılmaya açıldı.
30 Aralık 2019’da ise İstanbul’un anayasası olarak kabul edilen Çevre Düzeni Planı (ÇDP) değişikliği askıya çıktı. Bu değişiklikle 36 bin 453 hektar büyüklüğündeki alanın yapılaşmaya açılması öngörüldü. Bu büyüklük, Yenişehir’in bağımsız bir ilçe olması halinde İstanbul’un yüzölçümü bakımından beşinci büyük ilçesi olacağı anlamına geliyor.
Yedi etaptan oluşan Yenişehir projesinde bakanlık şu ana kadar ilk üç etabın imar planlarını açıkladı. 1., 2. ve 3. etaplar toplam 13 bin hektarı kapsıyor. Bu etaplar Arnavutköy’den 12, Başakşehir’den ise 3 mahalleyi içine alıyor. Planlamaya göre 1. etapta 113 bin 897, 2. etapta 115 bin 602, 3. etapta ise 272 bin 427 kişi yaşayacak. Böylece Yenişehir’in ilk üç etaptaki öngörülen toplam nüfusu 501 bin 926. Bu rakam, Yenişehir’in daha kurulmadan İstanbul’un 12. büyük ilçesi seviyesinde bir nüfusa ulaşabileceğine işaret ediyor.
TOKİ’nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre Sazlıbosna Mevkii’nde bugüne kadar 39 konut ihalesi düzenlendi ve sözleşmeler 2025 yılı içinde imzalandı. Bu ihaleler kapsamında toplam 35 bin 493 konut inşa edilecek. Bakanlığın açıkladığı kura rakamlarıyla uyumlu olarak bu projelerin önemli kısmı sahada ilerliyor.
İhalelerin toplam sözleşme bedeli 78 milyar 242 milyon TL. Bu, konut başına ortalama 2.2 milyon liraya karşılık geliyor. Yapılan açıklamalarda hem imar planlarının hem de ruhsat süreçlerinin tamamlandığı belirtiliyor.
Yalnızca konutlar değil, bölgenin ulaşım altyapısı da eş zamanlı olarak şekilleniyor. Sazlıdere Barajı üzerinde yükselen köprü ile bağlantılı yol ve viyadük inşaatları da hız kazanmış durumda. Nakkaş-Başakşehir Otoyolu adı verilen proje kapsamında toplam 8 kavşak, 7 viyadük ve Sazlıdere Eğik Askılı Köprü inşa ediliyor.
2026’da tamamlanması planlanan köprünün platform genişliğinin 46 metre, kule yüksekliğinin 196 metre, toplam uzunluğunun ise viyadüklerle birlikte 1619 metre olması hedefleniyor. Proje; Nakkaş Kavşağı’ndan başlayıp Yeşilbayır, Deliklikaya ve Hadımköy’ün kuzeyinden geçerek Sazlıdere Köprüsü’ne ulaşıyor. Ardından Şehir Hastanesi Kavşağı üzerinden Olimpiyat Stadı ve Çam Sakura Şehir Hastanesi’ne bağlantı sağlıyor; Başakşehir Sular Vadisi’ni geçip Başakşehir Kavşağı’na bağlanıyor. Bahçeşehir Kavşağı’ndan ise 5 kilometrelik yol ile TEM otoyoluna ve Ispartakule’ye uzanıyor.
Projenin yapımını, 30 Haziran 2020 tarihli 8 milyar 393 milyon TL bedelli ihaleyi kazanan Rönesans Holding yürütüyor.
Yenişehir’de yalnızca konut ve yol projeleri değil, büyük ölçekli ticari yatırımlar da yükseliyor. İstanbul Havalimanı ile Arnavutköy arasındaki İhsaniye Mahallesi’nde, 110 bin metrekarelik alana kurulacak Outlet merkezi de bölgenin çehresini değiştirecek projeler arasında.
Kalyon Holding ile İtalyan RDM Fingen Group ortaklığında yürütülen yatırımın toplam bedeli 160 milyon euro. İlk fazı altı ayda tamamlanacak projede 220 mağaza yer alıyor; sonraki etaplarla birlikte bu sayı 350’ye kadar çıkacak.
Yedi Etaplı Dev Bir Plan
Yenişehir projesi toplam 7 etaptan oluşuyor. İlk üç etaba ilişkin imar planları açıklanırken, toplamda 13 bin hektardan fazla alanın imara açıldığı görülüyor. Sadece ilk üç etapta öngörülen nüfus 500 binin üzerinde. TOKİ’nin bölgede düzenlediği 39 ihale kapsamında 35 bin 493 daire inşa ediliyor. İhalelerin toplam değeri ise 78 milyar 242 milyon lira.
İstanbul’un kuzeyindeki bu geniş ölçekli projeler, şehrin gelecek on yıllardaki demografik ve mekânsal yapısını değiştirmeye aday bir dönüşümün de habercisi niteliğinde.
