İran ekonomisi, son yılların en büyük finans krizlerinden biriyle karşı karşıya. Ülke genelinde 270 şubesi bulunan Ayandeh Bank, 5.2 milyar dolarlık zarar ve 2.9 milyar dolarlık borç yükü nedeniyle iflasını açıkladı. Karar sonrası vatandaşlar bankalara akın etti, hükümet paniği yatıştırmaya çalıştı.
İran’ın Dev Bankası Ayandeh Battı
2012 yılında kurulan ve kısa sürede ülkenin en yaygın finans kuruluşlarından biri haline gelen Ayandeh Bank, 13 yıl sonra iflas bayrağını çekti. Banka yönetimi, ciddi likidite sıkışması, artan borçlar ve yanlış yatırım kararları nedeniyle faaliyetlerine devam edemeyeceğini duyurdu.
İran medyasında yer alan haberlere göre bankanın bilançosunda 5.2 milyar dolarlık zarar ve 2.9 milyar dolarlık borç bulunuyor. Bu durum, İran finans tarihinin en büyük banka iflaslarından biri olarak kayıtlara geçti.
Şubelerde Panik ve Uzun Kuyruklar
İflas açıklamasının ardından başkent Tahran başta olmak üzere ülke genelindeki Ayandeh Bank şubelerinde uzun kuyruklar oluştu. Vatandaşlar, mevduatlarını çekmek için sabahın erken saatlerinden itibaren bankaların önünde toplandı.
Polis ekipleri olası karışıklıkları önlemek için geniş güvenlik önlemleri aldı. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, bazı vatandaşların “paramız yanacak mı?” diyerek endişe içinde beklediği görüldü.
Bir banka müşterisi İran basınına yaptığı açıklamada,
“Yıllardır bu bankaya güvenerek birikim yaptım. Şimdi paramın ne olacağını bilmiyorum,”
ifadelerini kullandı.
Merkez Bankası ve Ekonomi Bakanı’ndan Paniği Önleme Açıklaması
Artan endişe üzerine İran Merkez Bankası hızlı bir açıklama yaptı. Banka, tasarruf sahiplerinin paniğe kapılmaması gerektiğini belirterek tüm mevduatların devlet güvencesi altında olduğunu duyurdu.
Ayrıca, Ayandeh Bank’ın tüm varlıklarının devlet bankası Melli Bank’a devredileceği açıklandı. Böylece müşterilerin mağdur olmaması için mevduatların koruma altına alınacağı belirtildi.
İran Ekonomi Bakanı Ali Medenizade ise vatandaşlara seslenerek,
“Hiç kimse paniğe kapılmasın. Devlet olarak tüm mevduat sahiplerinin haklarını koruyacağız,”
açıklamasında bulundu.
Pezeşkiyan’ın Türkiye Yorumu Yeniden Gündemde
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklama, yaşanan iflas sonrası yeniden gündeme geldi. Pezeşkiyan, İran ekonomisindeki kötü gidişatı eleştirirken Türkiye’yi örnek göstermişti:
“Türkiye’nin petrolü ve gazı yok ama halkı bizden daha iyi yaşıyor. Bizim petrolümüz, doğalgazımız var ama açız. Sorun kaynakta değil, yönetimde.”
Cumhurbaşkanının bu sözleri, Ayandeh Bank iflasının ardından “haklı çıktı” yorumlarıyla sosyal medyada yayılırken, İran halkı ekonomik istikrarsızlığa tepki göstermeye devam ediyor.
İran Ekonomisinde Tehlikeli Sinyaller
Ayandeh Bank’ın çöküşü, İran finans sisteminin kırılgan yapısını bir kez daha gözler önüne serdi. Uzmanlar, ABD yaptırımları, yüksek enflasyon ve likidite krizinin son yıllarda bankacılık sektörünü zayıflattığını belirtiyor.
Ekonomi analisti Reza Mahdavi, yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:
“Bu sadece bir bankanın çöküşü değil, sistemsel bir zafiyetin yansıması. Eğer hükümet hızlı önlem almazsa domino etkisiyle başka bankalar da benzer bir kaderle karşılaşabilir.”
Halk Sokakta, Devlet Güvencede
İranlı yetkililer, Ayandeh Bank’ın kapanmasının ardından halkın endişesini yatıştırmak için bilgilendirme kampanyası başlattı. Bankanın şubeleri önünde güvenlik güçleri 24 saat nöbet tutarken, Melli Bank üzerinden mevduat iade işlemlerine başlanacağı duyuruldu.
Ancak ülkedeki ekonomik kırılganlık ve artan işsizlik, halkın güvenini sarsmış durumda. Uzmanlar, Ayandeh krizinin sadece finansal değil, toplumsal etkileri de olabileceğini belirtiyor.
