Türkiye’nin en verimli mantar bölgelerinden biri olan Istranca Ormanları, bu yıl yaşanan kuraklık nedeniyle adeta sessizliğe büründü. Yağışların gecikmesiyle birlikte ormanda neredeyse hiç mantar çıkmadı. Geçen yıl 150-200 TL arasında satılan mantarların kilosu, bu sezon 500 TL’ye kadar yükseldi.
Toptancılar ve toplayıcılar bu yılki tabloyu tek bir cümleyle özetliyor: “Bu sene mantarı gramla tartıyoruz.”
Mantar bitti, fiyatlar uçtu
Istranca Ormanları’nda yıllardır mantar toplayanların bu yıl eli boş. Özellikle bolet ve padişah mantarı gibi değerli türler, kuraklıktan en çok etkilenen ürünler arasında yer aldı. Tekirdağ’ın Saray ilçesinde 25 yıldır mantar ticareti yapan Necati Mert, durumu şu sözlerle anlattı:
“Bu sene mantar yok denecek kadar az. Geçen yıl tonla mantar topluyorduk, şimdi neredeyse gramla alıyoruz. 50-100 gram getiren şanslı sayılıyor. Kilo ile gelen neredeyse yok. Yağmurlar ağustos sonunda gelmedi, eylülde de toprağa düşmedi. Bu yüzden mantar çıkmadı. Geçen yıl kilosu 200 liraydı, şimdi 500 TL oldu. Az olduğu için fiyat mecburen arttı.”
Mert, geçen yıllarda İtalya, Fransa ve Almanya’ya ihraç edilen mantarların bu yıl neredeyse hiç çıkmadığını belirterek, “Eskiden Avrupa’ya sandık sandık gönderirdik, şimdi iç piyasaya bile yetiştiremiyoruz” dedi.
“Günde bir kilo bulan şanslı sayılıyor”
Bölgedeki mantar toplayıcılarından Osman Kahya, bu sezonun geçmiş yıllara göre çok zayıf geçtiğini dile getirdi:
“Geçen yıl 15-20 kilo topluyordum, bu yıl 1 kiloyu bulan şanslı. Hava çok kuruydu, yağışlar gecikti. Şimdi geceleri 7-8 dereceye kadar düşüyor, mantar bu sıcaklıkta çıkmaz. Eğer yağmurlar eylülde gelseydi, bugün orman dolup taşardı.”
Bir başka toplayıcı Ulaş Faruk Demircioğlu ise son birkaç haftadır ormanda sürekli arama yaptığını belirterek, “Üç saatte sadece üç tane mantar buldum. Eskiden aynı sürede sepet doldururduk. Şimdi neredeyse boş dönüyoruz” sözleriyle durumu özetledi.
Gramla satış dönemi: “Kilo değil, gram hesabı yapıyoruz”
Kuraklıkla birlikte mantar artık gramla satılan bir ürün haline geldi. Toptancılar, köylülerden topladıkları mantarı artık 50-100 gramlık porsiyonlarla alıyor. Bu da pazara ulaşan miktarı ciddi şekilde azaltıyor.
Necati Mert, “Mantar toplayanlar sabahın erken saatinde ormana giriyor, akşama kadar 100 gram bulabilirse seviniyor. Bu kadar az ürün olunca da doğal olarak fiyat uçtu. Artık mantar, lüks bir gıda haline geldi” dedi.
Yağmurlar geç kaldı, mantar sezonu erken kapandı
Uzmanlara göre mantar üretimi, toprak sıcaklığı, nem oranı ve yağış zamanlamasına doğrudan bağlı. Bu yıl yağmurların gecikmesi, mantar mevsiminin neredeyse başlamadan bitmesine neden oldu.
Tekirdağ çevresinde sonbahar aylarında beklenen yağışların 15-20 gün gecikmesi, toprağın nem dengesini bozdu. Bu durum sadece mantar üretimini değil, bölgedeki ekosistemi de etkiledi.
Bölgede yaşayan köylüler, “Artık ormana girmek için değil, toprağın kuruluğunu görmek için çıkıyoruz” diyerek yaşanan kuraklıktan duydukları endişeyi dile getirdi.
“Bir ay sonra umut var ama az”
Mantar toptancısı Mert, borazan ve sığır dili mantarlarının Kasım ayı ortalarında çıkabileceğini ancak bu umutların da sınırlı olduğunu söyledi:
“Son haftalarda gelen yağmurlar biraz fayda sağlar ama mucize beklemiyoruz. Bu yıl orman toprağı uzun süre susuz kaldı, bu da kökten bir kayba yol açtı. Önümüzdeki yıl aynı durum tekrar ederse, Istranca mantarını ancak fotoğraflarda görebiliriz.”
Kuraklık sadece üreticiyi değil, ihracatı da vurdu
Istranca mantarları, özellikle Avrupa pazarında lezzeti ve aromasıyla büyük ilgi görüyor. Ancak bu yılki üretim düşüklüğü nedeniyle ihracat da durma noktasına geldi.
Geçen sezon 20 ton civarında mantar ihraç edilirken, bu yıl bu rakamın 1 tonun bile altına düşmesi bekleniyor. Uzmanlar, “Kuraklık bu şekilde devam ederse Türkiye mantar ihracatında payını kaybedebilir” uyarısında bulunuyor.
