Yenidevir Gazetesi/Özel Haber
Manisa’dan Malatya’ya, Ordu’dan Konya’ya kadar binlerce üretici, sabah bağında, bahçesinde buz kesmiş mahsulle karşılaştı. İki bakanlık, zararın boyutunu ortaya koydu: 21 milyar TL.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı verilerine göre 2025’teki don felaketinde en büyük hasar üzümde yaşandı. Sadece Manisa’daki üzüm bağlarında 11 milyar lirayı aşan zarar var. Malatya’da kayısı, Karadeniz’de fındık ve İç Anadolu’da elma üreticisi de büyük darbe aldı.
Türkiye genelinde 381 bin tarım sigortası poliçesi kesildi, ama don hasarına karşı yapılan poliçeler bunun yarısından az. Elazığ, Tokat ve Adıyaman gibi illerde poliçe sayısı binin altında kaldı. Tarım Bakanlığı sigorta bilincinin arttığını söylüyor ama uzmanlara göre, yaygınlık hâlâ yetersiz. ZMO: “İklim krizine karşı en ucuz kalkan, erken sigorta.”
Türkiye tarımı, 2025 yılının en büyük darbesini don felaketiyle aldı. Tarım ve Orman Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın hazırladığı son tabloya göre, yıl boyunca yaşanan don olayları 21 milyar 393 milyon TL’lik bir hasar bıraktı. Üreticiye şu ana kadar sadece 1,1 milyar TL ödeme yapılabildi. Geriye kalan 20 milyar TL’yi aşkın zarar ise hâlâ muallak, yani beklemede.
Zararın büyüklüğü, özellikle bazı illerde daha net hissedildi. Manisa, toplamda 10 milyar 966 milyon TL’lik hasarla listenin zirvesine yerleşti. İl genelinde 59 binin üzerinde tarım poliçesi bulunuyor. Don riski nedeniyle yapılan poliçelerin sayısı ise 34 bin civarında. En büyük hasarın üzüm bağlarında yaşandığı belirtiliyor.
Manisa’yı 2,8 milyar TL ile Malatya, 1,3 milyar TL ile Ordu izledi. Fındık üretim merkezlerinden Giresun’da da zarar 1 milyar TL sınırına dayandı. İç Anadolu’da Niğde, Karaman ve Konya dikkat çeken diğer iller oldu.
183 Bin Çiftçi Don Sigortası Yaptırdı
2025’te yalnızca don riskine karşı 183 bin poliçe düzenlendi. Bu poliçelerle sigortalanan tarımsal varlıkların toplam bedeli 74 milyar TL’yi aştı. Ancak üreticinin ödediği 7,1 milyar TL’lik prime karşılık, hâlâ büyük kısmı ödenmemiş zarar söz konusu.
Resmî verilere göre, bu yıl don nedeniyle oluşan toplam hasar, sistemin tarihindeki en yüksek rakama ulaştı.
En Büyük Kayıp: Üzüm, Kayısı, Fındık
Zarar kalemlerine bakıldığında, en ağır darbeyi alan ürün üzüm oldu. Tek başına üzümde 11 milyar TL’yi geçen kayıp var. Kayısıda 3,1 milyar, fındıkta 2,4 milyar, elmada ise 2,1 milyar TL'lik zarar oluştu.
Manisa'nın Sarıgöl ilçesinden üretici Hüseyin Arslan, yaşadıkları felaketi şu sözlerle anlattı: “Don sabahı bağlarımızı buz tutmuş gördük. Sigortamız vardı ama ödeme henüz gelmedi. Hasar büyük, destek olmazsa bu yıl üretime devam edemeyiz.”
Poliçe Sayısı Arttı Ama Yeterli Değil
Bu yıl toplam 381 bin tarım poliçesi kesildi. En fazla sigorta yaptırılan ürün 81 bin poliçe ile fındık oldu. Fakat Elazığ, Adıyaman ve Tokat gibi bazı illerde poliçe sayısı binin altında kaldı. Uzmanlara göre, iklim krizinin etkileriyle bu gibi riskler daha sık yaşanacak ve tarım sigortasının yaygınlaştırılması hayati hale gelecek. 2007 yılında yalnızca 5 milyon TL olan yıllık tarım sigortası ödemeleri, 2024 sonunda 12 milyar TL’ye ulaşmıştı. 2025’te don zararıyla bu rekor neredeyse ikiye katlandı. Uzmanlar, iklim krizinin etkisiyle bu artış eğiliminin süreceğini öngörüyor.
