Finlandiya'da gayrimenkul piyasasındaki çöküş, yatırım fonlarını kilitledi. En az 10 gayrimenkul fonu, para çekme işlemlerine kısıtlama getirdi. 56 bini aşkın yatırımcı, fonların nakit sıkışıklığı nedeniyle birikimlerine erişemiyor. Yatırımlar dondu, tepkiler büyüyor.
Finlandiya'da gayrimenkul fonları alarm veriyor
2023 yılında teknik resesyona giren Finlandiya ekonomisi, 2024 boyunca da toparlanma sinyali vermedi. Bu durgunluk, yıllardır “düşük riskli” yatırım alternatifi olarak lanse edilen gayrimenkul fonlarında büyük bir kırılganlığı ortaya çıkardı. Konut fiyatlarındaki sert düşüş, fonların ödeme kabiliyetini zayıflattı ve yatırımcılara ödemeler yapılamaz hale geldi.
Para çekme işlemlerine kısıtlama: Fonlar kilitlendi!
Ülkede faaliyet gösteren en az 10 büyük gayrimenkul fonu, artan para çekme taleplerine sınırlama getirdi. Yatırımcılar, fonlardan paralarını çekmek istediklerinde “geçici olarak ödemeler askıya alındı” yanıtıyla karşılaşıyor. Bu da fiilen, bireysel tasarrufların dondurulduğu anlamına geliyor.
Bu gelişme, güvenli liman olarak görülen gayrimenkul fonlarına yönelik “mutlak güven” algısını sarsmış durumda. Ekonomik tablo, fonların gayrimenkulleri zararına elden çıkarmamak adına satışları durdurmasına yol açtı.
Alandsbanken krizin fitilini ateşledi
Süreç ilk olarak 2023 Eylül’ünde, Finlandiya’nın köklü finans kuruluşlarından Alandsbanken’in yönettiği konut fonunda patlak verdi. Konut piyasasındaki sert düşüş, yükselen faiz oranları ve zayıf nakit akışı, fonun talepleri karşılayamamasına neden oldu. Alandsbanken, ödeme taleplerini askıya aldı ve 700 milyon Euro’yu aşan portföyüne rağmen yatırımcılara nakit ödeyemedi.
Bu durumun ardından fon yönetimi, gayrimenkulleri piyasa değerinin altında satmamak adına beklemeyi tercih etti. Ancak bu strateji, yatırımcılar açısından “birikimlere el konulmuş gibi” algılandı.
OP Bank da sınırlama getirdi: Mağdur sayısı 56 bini aştı
Krizin boyutu Alandsbanken ile sınırlı kalmadı. Finlandiya'nın en büyük finans kuruluşlarından biri olan OP Bank, 2024’ün son çeyreğinde benzer bir karar alarak para çekme işlemlerine sınırlama getirdi. Bu karar, doğrudan 56 binin üzerinde yatırımcıyı etkiledi.
Bu kişiler, fonlara yatırdıkları paraları geri alamazken, belirsizlik her geçen gün artıyor. Ödemelerin ne zaman yapılacağına dair somut bir tarih verilmiyor.
Fonlar ücret toplamaya devam ediyor, yatırımcılar tepkili
Krizin en tartışmalı yanlarından biri ise fonların bu süreçte yönetim ücretlerini tahsil etmeye devam etmesi oldu. Birikimlerine erişemeyen yatırımcılar mağduriyet yaşarken, fon yöneticilerinin ücret almaya devam etmesi kamuoyunda tepki topluyor.
Fon yönetimleri ise, “aceleci satışlar daha büyük zarar doğurur” görüşünü savunarak, piyasaların toparlanmasını beklediklerini ifade ediyor. Ancak süreç uzadıkça, yatırımcıların güven kaybı derinleşiyor.
Denetim yetersiz kaldı: Kurumlar müdahale edemiyor
Finlandiya’daki finansal denetim kurumları, yaşanan bu kriz karşısında sınırlı yetkiye sahip olduklarını ifade ederek yalnızca gözetim rolünde bulunduklarını belirtti. Bu açıklamalar, fon sahiplerinin devlet nezdinde de yeterli korumaya sahip olmadığını gösterdi.
Denetim kurumlarının “düzenlemeler müdahaleye izin vermiyor” şeklindeki açıklamaları, yatırımcıların çaresizliğini artırıyor. Birikimlerin ne zaman geri ödeneceği ise tamamen piyasa toparlanmasına bağlı.
